sovyet sosyalist cumhuriyetler birliği

çevremde bir kaç adet zamanının sovyet vatandaşı var. en çok konuştuğum şu anda moldova vatandaşı. kendisinin çat pat türkçesiyle konuşuyoruz bu devleti zaman zaman. anlatıyor bana ordaki hayatını, trakyalıya çok benzeyen gagavuz şivesiyle:

’kızım var orda çalışır fırında. teknikum mezunu ama iş vermeler. kim verir ki iş ona, kendi kızı kendi oğlu varken. 8’den 8’e çalışır tüm gün, veriler 100 dolar. ben burda ev temizlerim, evde kalırım, yemeğimi evdekiler verir alırım 400 dolar. e var benim kızın 100 dolar. kocam hasta çalışmaz yatar. elektrik verir, su verir. e nasıl olmağa ki geçinsin? teknikum okudu çalışamaz kendi mesleğinde. allahtan verdiler zamanında devlet bize evi. dediler sen çalıştın toprakta yeter bu ev senin artık. ona para vermeyiz’

kocam hasta dedin, doktora kaç para veriyorsun ki vizite başı?

’aaaa be, verirsin doktor başı 3 dolar. 3 dolar ona, 3 dolar buna. e be kızın elinde var zaten 70 dolar birşey. nasıl olmağa ki geçinsin? eskiden gene ne güzeldi be. evler devletten, maaş devletten, doktor parasız, elektrik su parasız.’

iyi de siz kendiniz kaşındınız tutturdunuz özgürlük özgürlük diye...

’e tabi be. biz ne rahatmışık da bilmiomuşuz. kalsaymışık öyle be. en azından karnımız doyardı, şimdi o da yok.’

bir bilgi daha. bu bayanın yediği yemekler ülkesinde yok, yetişmiyor ülkesinde. hayat zor olduğu için ithal de edilmiyor, edilse bile bu bayan yiyemiyor.

merak ettiniz mi neden bir anda türkiye nataşa’larla doldu, moldovya’dan gelen temizlikçi bayanlarla doldu? neden bu göç 90’lı yılların ortalarında başladı?

kolay mı, evini barkını, çoluğunu çocuğunu, ananı babanı memlekette bırakıp bambaşka dilini bilmediğin bir memlekete gelip elalemin adamının altına yatmak ya da allahın cezası kibirinden kırılan karının birinin emirlerini yerine getirmek? ama zorundalar, çünkü yaşamak istiyorlar. eskiden az çok karınları doyuyordu, artık o da olmuyor. bunları yapmak zorundalar.

ondan sonra bir daha düşünün sovyetleri ve ’özgürlüğü’. ya da demir perdeyi.